Wil je nog iets meer weten over oral history voor je aan de oefening begint?

• Kijk dan naar wat voorbeelden van interviews op https://sprekendegeschiedenis.nl/collecties-overzicht/
• Of lees nog wat meer over de methode op deze pagina van de Hogeschool van Arnhem.

• Kies een recente gebeurtenis op school waar iedereen het over had, of misschien zelfs nog steeds over heeft.
• Schrijf een aantal vragen op, die je wilt stellen aan de getuigen.
• Zoek drie getuigen en nodig ze uit voor een interview. Die getuigen moeten echt zelf bij de gebeurtenis geweest zijn.

• Nodig elke getuige uit voor een apart gesprek.
• Neem drie getuigenverhalen op (bijvoorbeeld met je mobieltje).
• Laat ze vertellen hoe ze die gebeurtenis hebben meegemaakt.
• Stel dezelfde vragen aan alle drie de getuigen.
• Let op dat je zelf neutraal blijft. Laat niet merken wat je ervan vindt: reageer niet op hoe ze het vertellen, of op wat ze vertellen.
• Reageer alléén als wat ze vertellen niet duidelijk of precies genoeg is. Dan vraag je of ze het nog wat beter willen uitleggen.
• Als je je beter wilt voorbereiden op je rol als interviewer, kijk dan naar dit fragment uit de masterklas van journalist en taalbaas Khalid Kasem(kijk tot 4.37′), waarin hij uitlegt hoe en waarom je als interviewer de taak hebt om meer dan één kijk op een gebeurtenis te vinden en te geven.

• Luister de opname af en noteer verschillen en overeenkomsten in de getuigenverhalen. Als je een schematisch overzicht wilt, kun je ze ook in een soort matrix zetten, of in een excelbestand. Wat vertelde iedereen, waar zie je verschillen?
• Nu ga je één tekst maken over de gebeurtenis waarover je de drie ooggetuigen geinterviewd hebt. Eerst moet je de informatie ordenen. Dat kun je doen door antwoorden op deze vragen te bedenken:
  • Wat ga je eerst vertellen? En daarna, welke volgorde is logisch? Zoek de citaten die je wilt gebruiken, en zet ze in die volgorde.
  • Wat is je hoofdlijn, welke details wil je opnemen, en waarom? Zoek de citaten met hoofdlijnen en details die je wilt gebruiken.
  • Welke verschillen zijn er tussen de verhalen, en hoe ga je daarmee om? Hoe belangrijk zijn die verschillen? Zoek de citaten die bij die verschillen horen en belangrijk zijn.

Nu heb je een hele reeks aan citaten die je kunt gebruiken om je rapportage (=verslag) over de gebeurtenis te gaan schrijven.

• Brei als het ware de citaten aan elkaar, zet er tussenstukjes bij, en probeer steeds verbindingen te leggen.
• De tussenstukjes moeten uitleg bevatten, maar zijn niet bedoeld om jouw mening in te geven. Kijk naar een uitleg in de masterklas van journalist Khalid Kasem over neutrale taal als je aarzelt hoe je dat moet doen.
• Als het goed is, ontstaat er een tekst over de gebeurtenis die ook laat zien hoe je drie ooggetuigen die gebeurtenis net niet helemaal op dezelfde manier hebben verteld.
• Schrijf tot slot, onderaan, een commentaar waarin jij zelf schrijft hoe je denkt dat het gegaan is.

Als je klaar bent met het schrijven van je tekst is het van belang om nog eens goed te kijken of alles klopt. Stel jezelf deze vragen:

• Heb je de getuigen gelijk behandeld? Hebben ze evenveel tijd gekregen om hun verhaal te doen? Heb je ze laten uitpraten?
• Heb je genoeg doorgevraagd? Ben je scherp geweest tijdens het interviewen?
  (Vaak kom je er bij de tweede die je interviewt achter: ‘Oh ja, dat had ik nummer 1 ook moeten vragen.’)
• Durfden de getuigen alles te zeggen? Hebben ze wel de waarheid gesproken, hebben ze wel alles verteld wat ze wisten?
• Wiens rapportage is het uiteindelijk geworden? Werd je in de greep gehouden door de ooggetuigen, of was jij als schrijver uiteindelijk de baas?
• Het kan zijn dat er nog een interviewronde nodig is. Met deze getuigen, of met anderen, om een nog betere rapportage over de gebeurtenis te schrijven.